Xe nâng là thiết bị nâng hạ phổ biến được sử dụng rộng rãi trong các nhà máy và các khu công nghiệp. Để sự dụng xe nâng hiệu quả, cần chú ý đến các an toàn khi vận hành xe nâng. Dưới đây là bài viết chia sẻ các an toàn khi vận hành xe nâng mọi người có thể tham khảo.
Kỹ thuật lái xe an toàn
Trước khi đưa xe nâng hạ vào hoạt động, người lái xe phải làm các công việc của bảo dưỡng hàng ngày. Nếu tình trạng kỹ thuật của xe hoàn toàn tốt mới được cho xe máy hoạt động
Thao tác lên xe
- Tay trái nắm chắc tay vịn.
- Tay phải bám chặt vào tấm dựa lưng ghế ngồi.
- Đưa chân bước lên bậc lên xuống.
Chú ý: Không được nhảy lên ca bin khi lên, xuống xe.
Không được dùng tay vịn vào vô lăng hay các cần điều khiển khi lên xuống
Khởi động máy
- Kiểm tra cần thắng tay đã gài thật chắc chắn chưa.
- Đưa cần tiến lùi về vị trí trung gian.
- Khởi động máy.
Chú ý: Không được khởi động máy từ bất cứ bị trí nào khác ngoài tư thế người lái đã ngồi vào ghế trong cabin.
Cho xe chuyển động
- Kiểm tra sự làm việc bình thường của phanh, li hợp,…
- Kiểm tra sự lên xuống nhẹ nhàng của càng nâng hạ.
- Cho xe chuyển động từ từ và kiểm tra tình trạng kỹ thuật của xe thật chắc chắn mới được đưua xe vào hoạt động.
- Đạp bàn đạp li hợp cho đến hết. Đưa cần tiến, lùi về vị trí cần tiến hay lùi.
- Đưa cần số vào cị trí số 1
- Nhả thắng tay.
- Từ từ tăng ga và nhả li hợp nhẹ nhàng.
- Không được để chân lên bàn đạp khi xe đang vận chuyển vì làm như vậy li hợp bị mòn nhanh chóng.
Thay đổi số
- Thả bàn đạp ga đồng thời cùng lúc đạp bàn đạp li hợp.
- Đẩy cần số từ vị trí số 1 lên số 2.
- Tăng ga đồng thời nhả li hợp.
- Thao tác tương tự với các số còn lại phù hợp với điều kiện làm việc.
Lái xe
Trong quá trình làm việc trên xe nâng hạ tay trái giữ vô lăng và tay phải dùng vào việc sử dụng các cần điều khiển.
Khác với xe ô tô chở hàng hóa khác:
Xe nâng hạ có cơ cấu lái đặt ở cầu sau. Do vậy khi vào đường gấp khúc, phần đuôi của xe nâng hạ có xu hướng văng ra ngoài đường vòng.
Dừng xe
Thả bàn đạp ga.
Đạp bàn đạp phanh.
Đạp bàn đạp li hợp.
Khi xe đã dừng lại đưa cần tiến lùi về vò trí trung gian.
Tránh dừng xe đột ngột:
Nếu dừng xe đột ngột hàng hoá có trên xe bò đổ xe dễ bò lật.
Kéo cần phanh tay đến hết.
Hạ càng xuống sát mặt đất và nghiêng càng ra phía trước một ít cho mũi càng tiếp xúc với nền đất.
Tắt máy.
Xuông xe an toàn, không được nhảy ra khỏi xe.
Xe chạy trên đường
- Giữ cho càng và hàng hoá ở độ cao 15-20 cm cách mặt đất.
- Nghiêng càng về phía sau khoảng 6 độ khi xe chạy không nghiêng hết về phía sau khi có hàng.
Chú ý: Nếu xe bò chết máy trên đường, thao tác cho máy nổ và làm việc lại phải an toàn tránh xe bò trôi ở các đòa hình nghiêng, dốc. Ta phải:
- Kéo cần thắng tay và hạ càng và hàng xuống sát mặt đất.
- Đạp bàn đạp li hợp và đưa cần tiến, lùi về vò trí trung gian sau đó khởi động lại máy.
- Đưa cần số về vò trí số 1.
- Nâng càng lên độ cao an toàn (15-20 cm).
- Tăng ga và từ từ nhả bàn đạp li hợp khi xe mới từ từ chuyển bánh đồng thời thả cần thắng tay.
+ Khi xe chạy xuống dốc đường dài cần gài số 1 cho phép xe chạy chậm.
+ Khi có hàng: Lên dốc cho xe đi tiến, xuống dốc cho xe đi lùi.
+ Khi không có hàng: Lên dốc cho xe đi lùi, xuống dốc cho xe đi tiến.
+ Khi xe chạy trên đường dốc:
- Không được cho tắt máy.
- Không được thay đổi số.
- Không được cho xe cua quẹo đột ngột.
Kỹ thuật bốc dỡ hàng hoá
Bốc xếp hàng hoá bằng xe nâng hạ phải chú ý chắc chắn
Hàng hoá đã được buộc chặt, xếp đúng qui cách. Không được xếp dỡ hàng khi có phần nào của hàng hoá có xu hướng dễ rơi hay không được chằng buộc cẩn thận hoặc hàng hoá trên palét hay thùng hàng bò gãy, mục.
Các loại mâm đặt hàng (palét)
Có ba hình thức sử dụng mâm hàng:
- Trong kho, trong toa xe, ô tô đều sử dụng mâm hàng từ chỗ hàng xuất ở kho chủ hàng, chở đến kho, bãi bảo quản trong kho.
- Bảo quản mâm hàng.
- Chỉ sử dụng mâm hàng trong kho và trong ô tô, hàng hoá đặt sẵn trên mâm gỗ trong kho chủ hàng, dùng ô tô chuyên dùng chuyển đến và bảo quản trong kho đường sắt, cảng, khi xếp xong thì giữ mâm hàng lại và trả mâm cho chủ hàng.
Điều chỉnh khoảng cách giữa hai càng cho phù hợp với kích thước của mâm hàng
Phần lớn khoảng cách giữa hai càng phải lớn hơn ½ và nhỏ hơn 3/4 chiều rộng palét.
Cách xếp hàng thành đống
- Cách xếp các bao hàng thành đống để bốc xếp hàng bằng xe nâng hạ phải đúng kỹ thuật sau:
- Bao lớn ở dưới, bao nhỏ ở trên.
- Nếu bao cùng kích thước: Xếp bao năng ở dưới, bao nhẹ ở trên.
- Nếu các bao cùng kích thước và khối lượng phải xếp theo dạng ghạch xếp lớp thay đổi đầu đuôi ngang dọc.
Bốc dỡ hàng hoá
1- Cho xe tiến gần tới đống hàng từ từ và dừng xe lại cách đống hàng khoảng 20-30 cm và cho xe vuông góc, cân đối với đống hàng.
2- Nâng càng lên chiều cao cần thiết.
3- Xoay càng thẳng bằng với chiều cao cần thiết để đỡ hàng
4- Từ từ cho xe tiến tới sao cho càng được chui nhẹ nhàng vào khe của đế palét được cân đối cho tới khi càng đã nằm ở phía dưới palét được hết.
5- Nâng càng và hàng lên cao khoảng 10-15 cm tính từ vò trí cũ trong lúc này không được để các cần điều khiển bò trở về vò trí trung gian.
6- Nghiêng khung mặt nạ hết về phía sau.
7- Cho xe đi lùi sao cho hàng hóa hoặc lưởi càn nâng cáh đống hàng một khỏang tối thiểu 30 – 40 cm.
8- Hạ lưỡi nâng xuống và cách sàn ( Mặt đường di chuyển của xe ) một khỏang 15 – 20cm và di chuyển xe theo hướng đã định.
Chú ý: Khi phải nâng những kiện hàng có chiều cao lớn hơn tấm dựa của mặt nạ phải chằng buộc kiện hàng thật chắc chắn, tránh bò đổ.
- Khi bốc hàng phải đặt kiện hàng sao cho trọng tâm của kiện hàng nằm trong khoảng giữa hai càng.
- Tránh cho xe tiến tới gần đống hàng với vận tốc cao.
Vận chuyển hàng hoá
- Khi đã chắc chắn trọng tâm của kiện hàng nằm giữa khoảng cách hai càng, sau đó cho càng nghiêng về sau đến hết.
- Quan sát phía sau và cho xe lùi từ từ khỏi đống hàng đến khi kiện hàng ra khỏi đống hàng và cho xe dừng lại.
- Hạ càng xuống đến vò trí cách mặt đất khoảng 20-30 cm để vận chuyển hàng.
- Quan sát xung quanh và cẩn thận lái xe đến vò trí cần xếp.
Chú ý: Không được nâng, hạ vận chuyển kiện hàng khi trọng tâm của kiện hàng ra khỏi phạm vi 2 càng. Cho xe đi lùi nếu kiện hàng che mất phía trước hoặc khi xe xuống dốc và luôn quan sát hướng xe đi.
Xếp hàng hoá
- Cho xe dừng tại vò trí cân đối, ngay ngắn và vuông góc với mặt cần xếp cách khoảng 20-30 cm.
- Nâng hàng lên cao hơn mặt phẳng cần xếp khoảng 10-15 cm.
- Từ từ cho xe tiến về phía trước đến khi kiện hàng nằm hoàn toàn ngay ngắn với mặt phẳng cần xếp.
- Cho càng trở về vò trí thăng bằng với mặt phẳng cần xếp.
- Thận trọng hạ hàng từ từ để đặt kiện lên mặt phẳng cần xếp, hạ càng thêm một ít để giải phóng càng ra khỏi kiện hàng.
- Quan sát phía sau và cho xe lùi ra khỏi đống hàng.
- Khi mũi càng đã ra khỏi hẳn đống hàng ta cho xe dừng lại. Hạ càng xuống cách mặt đất khoảng 15-20 cm.
- Cho càng nghiêng về phía sau khoảng 6 0 và cho xe tới chỗ cần thiết.
Chú ý: Không để càng kéo lết kiện hàng trong lúc dỡ hàng hoá.
Bốc xếp hàng dễ lăn
- Khi bốc xếp hàng dễ lăn phải chèn phía trước để cho kiện hàng khỏi lăn tới.
- Nghiêng càng về phía trước cho càng trượt nhẹ dưới kiện hàng.
- Khi đã bốc được hàng, cho càng nghiêng hết về phía sau.
Qui định an toàn trong sử dụng xe nâng hạ
Người sử dụng xe nâng hạ phải được đào tạo và chầp hành các quy phạm sau đây:
1. Trang bò bảo hộ lao động phải đầy đủ như quần áo gọn gàng, mũ cứng, giày phải đảm bảo còn tốt. Tránh mặc quần áo rộng, tóc tai bờm xờm, giày dép dễ bò trơn, trượt.
2. Biết sử dụng những dụng cụ chữa cháy và trang bò cứu thương cần thiết.
3. Không được để máy nổ khi đổ nhiên liệu vào thùng chứa. Không được hút thuốc lá bên cạnh thùng nhiên liệu. Tắt toàn bộ công tắc dùng điện khi đổ nhiên liệu vào thùng. Đổ nhiên liệu vào thùng chứa phải ở nơi thoáng khí.
4. Hiểu biết về cấu tạo, sử dụng và tiến hành được các công việc bảo dưỡng xe nâng hạ.
5. Biết các tín hiệu điều khiển và luật lệ giao thông. Phải biết và hiểu được thuần thục các tín hiệu trao đổi điều khiển bằng tay giữa người lái và những người phụ lái.
6. Cho xe nâng hạ làm việc tại những nơi đã được qui đònh. Không đượ cho xe nâng hạ làm việc ở những vùng dễ cháy hoặc phòng kín thiếu ánh sáng
7. Không được thay đổi thêm bớt bộ phận nào vào xe.
8. Khi tiến hành bảo dưỡng, sửa chữa phải tắt máy và kê kích cẩn thận.
9. Không được mở nắp két nước khi động cơ còn nóng. Nếu cần mở nắp két nước phải dùng giẻ nhiều lớp, đứng lệch về một bên tránh nước nóng văng vào mặt sau đó mở nhẹ từ từ nắp két nước.
10. Kiểm tra tiến hành bảo dưỡng xe nâng hạ trước hoặc sau mỗi kíp làm việc. Nếu phát hiện thấy hư hỏng phải tiến hành sửa chữa xong mới cho xe hoạt động.
11. Phải tuyệt đối phòng tránh lật xe. Xe nâng hạ hàng hoá khi không có hàng rất dễ bò lật hơn khi xe có hàng.
12. Tránh cho xe cua quẹo đột ngột ở các mặt nền nghiêng.
13. Lên xuống xe phải đúng thao tác kỹ thuật.
14. Luôn luôn giữ cho xe sạch sẽ, quần áo, giày dép, tay cần điều khiển, bàn đạp li hợp, phanh, ga không được dính dầu mỡ hay các chất gây trơn trượt.
15. Khi khởi động động cơ phải ngồi ngay ngắn vào ghế ngồi trên ca bin, cần tiến lùi phải ở vò trí trung gian khi khởi động động cơ.
16. Phải điều chỉnh ghế ngồi cho thuận tiện thao tác của người lái. Trong lúc xe máy hoạt động không được điều chỉnh ghế ngồi.
17. Khi cho xe máy khởi động phải bóp còi và quan sát thật chắc chắn là không có người hoặc chướng ngại vật ngăn cản.
18. Phải kiểm tra sự làm việc bình thường và hiệu lực tốt của phanh, ly hợp. Kiểm ta sự làm việc nhẹ nhàng của cần nâng hạ.
19. Không được cho phép người nào khác ngoài người lái ngồi trên ca bin hay càng nâng hạ khi xe hoạt động.
20. Không cho phép có người giữ hàng khi vận chuyển nâng, hạ hàng hoá.
21. Không được cho xe đi vào nơi mà tầm nhìn bò che khuất. Khi xe vào khúc cua phải đi chậm, bóp còi cho mọi người biết.
22. Luôn luôn quan sát về hướng xe chạy.
23. Không được cho xe vượt các xe khác đi cùng hướng ở những nơi đường giao nhau, nơi không nhìn thấy hoặc những vùng nguy hiểm.
24. Không sử dụng gương chiếu hậu khi lùi xe. Gương chiếu hậu dùng cho người lái quan sát phía sau khi xe tiến, không được sử dụng gương chiếu hậu để lùi xe. Luôn luôn nhìn về hướng xe chạy.
25. Không được đùa nghòch khi lái xe.
26. Phải chấp hành đầy đủ luật gaio thông và biển báo đường bộ.
27. Phải quan sát phần đuôi xe nâng khi xe vào đường cua quẹo, luôn luôn giữ được phần đuôi xe có khoảng cách an toàn khi cua quẹo. Phần đuôi xe nâng có xu hướng văng ra khi xe vào đường cua quẹo.
28. Thường xuyên kiểm tra khoảng cách an toàn của các cơ cấu, bộ phận xe với các chướng ngại vật xung quanh.
29. Cho xe đi lùi khi tầm nhìn phía trước bò hàng hoá che khuất.
30. Nơi làm việc phải có đầy đủ ánh sáng theo quy đònh.
31. Tay chân người điều khiển không được để thò ra ngoài.
32. Khi có hàng cho xe đi tiến khi phải lên dốc và cho xe đi lùi khi phải xuống dốc.
33. Khi không có hàng cho xe đi lùi khi lên dốc và cho xe đi tiến khi xuống dốc.
34. Phải luôn luôn qua sát và kiểm tra độ cứng của mặt bằng làm việc.
35. Khi xe lên dốc hoặc xuống dốc phải nâng hạ càng cho phù hợp với khoảng cách quy đònh (15-20 cm).
36. Sử dụng côn, ga, số nhòp nhàng tránh rung giật đột ngột.
37. Không được cho xe làm việc quá tải trọng đònh mức.
38. Khi được nâng, hạ hàng hoá khi palét hoặc thùng hàng bò gãy, mục nát.
39. Không được để người đứng gần xe khi nâng hạ hàng hoá.
40. Không được làm cong xoắn hay biến dạng càng nâng hạ.
41. Luôn luôn kiểm tra các chốt khoá càng cho chắc chắn và đúng vò trí.
42. Luôn luôn thận trọng khi đầu càng nâng hạ nhô ra khỏi hàng hoá khi vận chuyển.
43. Không được tâng vận tốc khi đến gần đống hàng hoá.
44. Không cho người đứng hay đi lại dưới càng và hàng hoá.
45. Luôn luôn kiểm tra khoảng cách giữa hai càng cho phù hợp với kích thước palét hay kiện hàng.
46. Không được cho phép người bốc dỡ hàng hoá từ xe nâng hạ.
47. Không được nâng hạ hàng hoá có kích cỡ cao hơn mặt nạ của xe.
48. Khi xếp hàng lên xe tải, hàng hoá phải chắc chắn, xe phải được chèn và gài phanh tay chắc chắn.
49. Nghiêm cấm dùng xe nâng hạ để nâng hạ hay chuyên chở người.
Biện pháp phòng ngừa tai nạn do dòng điện
Khi xe nâng hạ làm việc trong môi trường có dòng điện hạ áp như trong kho, xí nghiệp, trên đường có dòng điện hạ áp cần phải chú ý các điểm sau:
- Mang giày và đeo gang tay bảo hộ cách điện.
- Chú ý khi đi qua nhưng nơi có gắn các biển báo, bảng điện.
- Chú ý chiều cao của xe và hàng khi đi qua gần các đường dây điện.
- Cần thiết phải có người phụ để làm tín hiệu khi xe làm việc trong điều kiện tầm nhìn bò che khuất.
Biện pháp phòng hoả
- Để đảm bảo công tác an toàn phòng tránh cháy nổ người lái xe nâng hạ cần phải chú ý các trường hợp sau:
- Đặt trên xe một bình cứu hoả.
- Khi đổ nhiên liệu vào xe nhất thiết phải tắt máy.
- Không được để nhiên liệu bò rò rỉ ra ngoài.
- Không được hút thuốc khi vận hành xe.
- Bảo dưỡng hệ thống đánh lửa (đối với xe xăng) cho tốt không nên để tia lửa điện hóng ra ngoài.
- Cần thiết phải câu thêm công tắc cách mát (khi cần cúp ngay).
Chiếu sáng nơi làm việc
Xe nâng làm việc trong điều kiện thiếu ánh sáng cũng có thể xảy ra những tai nạn đáng tiếc vì thế nên xe nâng làm việc trong môi trường thiếu ánh sáng cần phải có đủ các đèn chiếu sáng có hiệu lực, khi cần thiết phải câu thêm đèn chiếu sáng nơi làm việc.
Qui định tín hiệu cho công việc bốc xếp bằng xe nâng hạ
- Khi xe làm việc trong điều kiện tầm nhìn bò che khuất người lái xe không thể quan sát được xung quanh, hoặc đường đi chật hẹp, gần các đường dây điện … bắt buộc phải có người phụ để làm tín hiệu:
- Người phụ đứng thẳng người, đưa tay ngang ra phía trước, lòng bàn tay ngửa lên trên, di chuyển bàn tay lên nhanh và xuống chậm. Báo cho người lái biết là nâng lên.
- Người phụ đứng thẳng người, đưa tay ngang ra phía trước, lòng bàn tay úp xuống dưới, di chuyển bàn tay xuống nhanh và lên chậm. Báo cho người lái biết là hạ xuống.
- Người phụ đứng thẳng, đưa tay lên, ngón tay cái chóa ra chỉ hướng đi cho xe qua phải hay qua trái.
- Người phụ đưa hai tay lên, di chuyển 2 bàn tay tới, lui nhòp nhàng báo cho người lái cho xe đi thẳng.
Trên đây là bài viết chia sẻ các nguyên tắc an toàn khi vận hành xe nâng. Tài liệu được lấy từ Trung tâm Kiểm định & Huấn Luyện KT ATLĐ TPHCM.
Để sử dụng xe nâng an toàn và hiệu quả, người dùng nên nắm vững các nguyên tắc này để hạn chế những sai sót xảy ra.
Chúng tôi thường xuyên mở các lớp về an toàn khi vận hành xe nâng, lớp học lái xe nâng tại Hà Nội, học lái xe nâng tại Bắc Giang, học lái xe nâng tại TPHCM,…cho các cá nhân, đơn vị có nhu cầu.
Mọi thông tin chi tiết anh/ chị xin vui lòng liên hệ:
ĐT, Zalo: 0986 679 105 (Ms Thơm)
Email: thom.viendaotao@gmail.com
Website: daotaocapchungchi.vn
Fanpage: Chứng chỉ lái xe nâng – Học lái xe nâng
